Tarihin Hukumar Tsaro ta Kasa ta (DSS) a Najeriya labari ne da yake da tushe tun zuwan turawa. Hukumar DSS wadda aka kafa a shekarar 1948 a matsayin Sashen “E” (Reshe na musamman) a cikin rundunar ‘yan sandan Najeriya, ta samu gagarumin sauyi, wanda ya kai ga matsayinta na kula da tsaron kasa.
Asali da Mahimmanci
Hukumar DSS ta samo asali ne tun zamanin mulkin mallaka kuma ta fara yin tsari a shekarar 1948 tare da kafa Sashen "E". To sai dai kuma shaharar ta ta zo ne bayan juyin mulkin da aka yi a shekarar 1976 wanda ya yi sanadin mutuwar Janar Murtala Mohammed. Da yake mayar da martani, Janar Olusegun Obasanjo ya fitar da dokar NSO mai lamba 16 a shekarar 1976, wanda ya kai ga kafa kungiyar tsaro ta Najeriya (NSO). Hakan dai ya kafa wani muhimmin abu a tarihin hukumar, inda ya yi daidai da matakan tsaro na kasa.
Wani gagarumin sauyi ya faru a zamanin Janar Ibrahim Babangida a shekarar 1986 a lokacin da ya sake fasalin hukumar NSO ta hanyar doka mai lamba 19, wanda ya kai ga samar da hukumomi guda uku: Hukumar Tsaro ta Kasa (SSS), Defence Intelligence Service (DIS), da kuma na kasa. Hukumar Leken Asiri (NIA). Wannan sake fasalin ya nuna dabarun mayar da martani ga sauye-sauyen kalubalen tsaro a cikin Najeriya da kuma iyakokinta.
Matsayi da Ayyuka
Ƙarfafawa ta Instrument SSS No.1 na 1999, SSS tana aiki a ƙarƙashin ikon Hukumar Tsaro ta Ƙasa. Ayyukanta da yawa sun haɗa da kiyaye tsaron cikin gida na Najeriya ta hanyoyi daban-daban:
1. Rigakafi da Gano Laifukan Cikin Gida: Hukumar SSS ta dorawa alhakin hanawa da gano laifukan da suka shafi tsaron cikin gida na Najeriya, tun daga leken asiri zuwa zagon kasa, ta'addanci, laifukan tattalin arziki na tsaron kasa, da rikice-rikice tsakanin kungiyoyi.
2. Kiyaye Al'amura Na Rufe: Kare da kiyaye abubuwan sirri wadda bai shafi aikin sojoji ba, da suka shafi tsaron cikin gida na kasar nan.
3. Bincike da Bada shawari ga Gwamnati: Hukumar na gudanar da bincike kan barazana ga doka da oda, leken asiri, zagon kasa, tayar da zaune tsaye, da bayar da shawarwarin da ya dace ga gwamnati kan al'amuran tsaron kasa.
4. Tsaron Da Kariya: Samar da tsaro ga manyan ma'aikatan gwamnati da aka keɓe, da na'urori masu mahimmanci, da manyan bakii masu ziyarar ƙasa.
5. Karin Ayyuka: Bugu da ƙari, SSS ta kasance mai zama cikin shiri a ko da yaushe don gudanar da wasu ayyukan da gwamnati ta ba ta wadda yadda ake ganin ya cancanta a bata.
Kare Muradun Dimokuradiyya
Tun bayan sauya sheka daga mulkin soja zuwa mulkin farar hula a 1999, hukumar SSS ta taka muhimmiyar rawa wajen kare mulkin dimokradiyyar Najeriya. Ta ta hanyar sauya yanayin siyasa, tare da daidaita dabarunta don magance matsalolin tsaro da ke kunno kai tare da kiyaye ka'idojin mulkin dimokuradiyya.
Sauyi tsari na Hukumar Tsaron kasa ta farinkaya a Najeriya ya nuna irin karfin da take da shi wajen tunkarar kalubalen tsaro da kasar ke fuskanta. Tun daga lokacin da aka kafa ta a matsayin reshe a cikin rundunar ‘yan sanda zuwa matsayin da take a yanzu a matsayin muhimmiyar hukuma wajen kiyaye tsaron kasa, hukumar SSS ta tsaya tsayin daka a matsayin mai kiyaye zaman lafiya da oda a cikin sarkakiyar yanayin siyasar Najeriya.
To amma ya kuke gani, shin suna aikin su kamar yadda ya dace ko kuwa?
Comments
Post a Comment